Alibaba là một trong những công ty công nghệ bị chỉ trích vì có văn hóa làm việc vắt sức. Văn hóa 996 là một lịch làm việc bắt buộc nhân viên làm từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày một tuần. Văn hóa làm việc này khá phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là ở các công ty công nghệ thuộc Thung lũng Silicon.
Nhưng ngoài các công ty ra, chẳng ai thích cách làm việc này cả. Các nhân viên thậm chí còn lên mạng xã hội phàn nàn rằng văn hóa 996 đang hủy hoại đời sống cá nhân của họ, gây mất cân bằng giữa đời sống và công việc, căng thẳng, thậm chí lấy mạng nhân công ở một số công ty công nghệ lớn nhất đất nước.
Cuộc đấu tranh giữa các công ty Trung Quốc và nhân công, nhà vận động về văn hóa 996 đã kéo dài hàng năm trời. Văn hóa làm việc này vốn bị cấm theo luật Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều công ty và startup vẫn áp dụng bằng phương thức chính thức hoặc không chính thức.
Với nhân viên trẻ trong lĩnh vực công nghệ, một lịch trình làm việc vắt sức đồng nghĩa với sự kiệt quệ và hi sinh thời gian cho những nhu cầu cơ bản như ngủ và hoạt động các nhân khác. Nhưng sự hi sinh này có xứng đáng hay không?
Một blogger từng viết trên Weibo: “Làm việc thêm giờ là bình thường. Điều đáng sợ hơn là nhiều người trẻ đã ráp vào khuôn khổ này và không dám phản đối vì họ biết việc đó cũng vô ích.”
Đầu năm 2019, một nhóm vận động khởi tạo dự án 996.ICU trên Github để mọi người liệt kê ví dụ về những công việc tăng ca vô lý và tẩy chay những công ty áp dụng văn hóa làm việc này, đồng thời tuyên dương những công ty có khung giờ làm việc nhân văn hơn.
Sự phẫn nộ về văn hóa 996 được châm ngòi một lần nữa vào tháng 12/2019, sau khi một nhân viên 22 tuổi ở công ty thương mại điện tử Pinduoduo kết thúc công việc lúc 1h30 sáng, đột quỵ và qua đời ngay trên đường về nhà. Làn sóng phản đối 996 rầm rộ lên mạng xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ sau vụ việc thương tâm này.
Ngược lại với tâm lý chịu đựng, uất ức của nhân viên, các CEO, những người lãnh đạo công ty công nghệ lại ủng hộ văn hóa 996. Jack Ma, CEO của Alibaba, nói rằng bạn sẽ chỉ cảm thấy bị tra tấn nếu bạn không đam mê công việc, còn nếu bạn yêu công việc mình đang làm, lịch trình 996 thậm chí sẽ không tồn tại. Richard Liu, CEO công ty JD.com thì cho rằng những người phản đối 996 là những kẻ lười biếng.
Khoan nói đến vấn đề đam mê công việc, một sự thật không thể phủ nhận là bạn sẽ không thể làm việc hiệu quả nếu bạn không thể tập trung, kiệt sức, tâm trạng không tốt, và làm việc quá giờ sẽ có ảnh hưởng tiêu cực với mức độ khác nhau lên mỗi người. Do đó, ngoài việc đảm bảo giờ làm việc tối thiểu, hãy lắng nghe sức khỏe của bản thân và nghỉ ngơi hợp lý dường như là lựa chọn tốt sẽ giúp bạn đi đường dài. Còn nếu bạn có thể làm việc 80-100 giờ một tuần như Elon Musk mà vẫn vui vẻ khỏe mạnh thì không ai có thể ngăn bạn lao động hăng say được.
Thùy Dương (theo businessinsider)
