Có lẽ ở thể thao Việt Nam, chưa tuyển thủ nào giành nhiều huy chương quốc tế như kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên. Đến nay, cô đã giành được hơn 150 huy chương ở các giải đấu trong nước và quốc tế, nhưng sau ánh hào quang rực rỡ của những chiếc huy chương, chẳng ai có thể thấu hiểu những góc khuất mà “tiểu tiên cá” phải hứng chịu…
Từ sau 2 chiếc HCB mà Nguyễn Thị Ánh Viên giành được ở nội dung 100m ngửa và 400m hỗn hợp tại SEA Games 26 vào năm 2011, ngành thể thao Việt Nam và quân đội đã bước vào đầu tư dài hạn cho cô. Theo đó, ngay SEA Games 2011, Ánh Viên đã cùng HLV Đặng Anh Tuấn lên đường sang Mỹ tập huấn trong suốt thời gian dài. Năm ấy, Ánh Viên vừa bước qua tuổi 15!.
Với một cô bé đang chuẩn bị bước ngưỡng thiếu nữ, Ánh Viên đã trải qua những năm tháng xa nhà biền biệt và được huấn luyện đúng theo khuôn mẫu của một “quân nhân”. Mỗi ngày, lịch trình của cô là bơi, ăn và ngủ đều đặn như thế. Không điện thoại, không mối quan hệ và người thân duy nhất bên cạnh Ánh Viên trong những ngày tháng ấy là HLV Đặng Anh Tuấn.
Ngoài việc là người huấn luyện, Ánh Viên luôn xem HLV Đặng Tuấn như người cha thứ hai của mình, bởi tất cả những vấn đề về sinh hoạt hàng ngày của cô tại Mỹ đều do một tay HLV Anh Tuấn lo liệu, việc của Viên chỉ là tập luyện. Thế nên rất nhiều lần trong những cuộc trả lời báo chí, Ánh Viên đã cho biết: “Tôi xem HLV Đặng Anh Tuấn như người cha của mình”.
Thậm chí, sự ảnh hưởng của HLV Anh Tuấn với ánh Viên còn lớn hơn cả bố mẹ của cô. Điều ấy cũng dễ hiểu, bởi HLV Đặng Anh Tuấn đã chăm sóc Ánh Viên suốt một thời gian dài tại Mỹ (từ năm 2012 đến năm 2019). Là người đứng sau tất cả những thành công của “tiểu tiên cá”. Thậm chí, ba mẹ của Ánh Viên muốn gọi điện cho cô trong thời gian tập huấn tại Mỹ đều phải thông qua số điện thoại của HLV Đặng Anh Tuấn.
Thế nhưng, ông Tuấn cũng chính là nguyên nhân khiến Ánh Viên bị trầm cảm và gần như chẳng có một người bạn nào.
Còn nhớ trước Asian Games năm 2018, trong lần trở về nước chuẩn bị tham dự đại hội, HLV Đặng Anh Tuấn đã tiết lộ với báo chí rằng “có thời gian Ánh Viên bị trầm cảm” và ông từng phải cho cô dùng thuốc an thần mới có thể ngủ được. Lúc ấy báo chí và dư luận rất xôn xao, nhưng thực tế nhiều người vẫn không hiểu được vấn đề gì đã xảy ra.
Ngay Ánh Viên cũng không nói nhiều về chuyện này, chỉ một lần trò chuyện cùng người viết khi lần đầu tiên được về ăn Tết nguyên đán tại quê nhà hồi năm 2019 sau thời gian dài tập huấn tại Mỹ, Ánh Viên đã thổ lộ rằng: “Con bị mất ngủ suốt một thời gian dài vì áp lực thành tích. Trong giấc ngủ con toàn mơ thấy mình thi đấu thua cuộc. Có lẽ một phần con cũng bị ảnh hưởng bởi bác Hoàng Xuân Vinh, vì có lần bác Vinh nói với con rằng phải luôn cố gắng, kể cả trong giấc ngủ cũng phải tập trung nghĩ đến việc mình đang thi đấu. Chính điều đó đã ám ảnh con suốt một thời gian dài”.
Thời điểm ấy, người viết đã phải làm liệu pháp tâm lý cho Ánh Viên và có vẻ nữ kình ngư này cũng dần ổn định hơn. Thế rồi đến một ngày, trước thời điểm SEA Games 30 năm 2019 gần 2 tháng, Ánh Viên đã gọi về cho biết: “Chú ơi, mấy ngày nay thầy Tuấn đi đâu không biết, bỏ con ở nhà một mình. Thầy hứa về chở con đi tập, nhưng cũng không về khiến con 2 ngày nay không đến hồ bơi để tập được”.
Sau một hồi nói chuyện, có lẽ không thể giấu được nên Ánh Viên đành thú nhận: “Từ đầu năm 2018 đến nay, thầy đã bỏ bê việc huấn luyện khiến thành tích của con đi xuống. Con chẳng biết thầy làm gì, nhưng thường bỏ nhà đi nhiều đêm không về, nên việc tập của con bị ảnh hưởng dữ lắm. Chỉ còn khoảng 2 tháng nữa là đến SEA Games rồi, giờ phải làm sao chú ơi?”.
Bên cạnh đó, Ánh Viên cũng cho biết thêm, trong năm 2018 cô bị trầm cảm cũng chính bởi vấn đề này. Thậm chí, cả hai thầy trò từng có tranh cãi rất lớn và Ánh Viên đã xin thôi không tập huấn tại Mỹ để trở về nước. Sở dĩ thế, vì áp lực thành tích luôn là một gánh nặng cực lớn với Ánh Viên, nhưng thầy lại không chú tâm huấn luyện, trong lúc bản thân cô lại không có một người bạn nào bên cạnh để có thể sẻ chia…
Lời thổ lộ của Ánh Viên khiến tôi tá hoả. Một mặt, tôi động viên Ánh Viên cố gắng tập luyện và nói chuyện với thầy nghiêm túc về điều này. Mặt khác, tôi gọi điện trực tiếp cho lãnh đạo ngành thể thao để họ có những biện pháp để tác động và cả hỗ trợ cho Ánh Viên, bởi thực tế cô vẫn là đầu tàu của ngành thể thao trong việc tranh đoạt HCV tại SEA Games 30 vào năm 2019.
Giành được 6 HCV và 2 HCB tại SEA Games 30 vào năm 2019 tại Philippines, Ánh Viên vẫn là người đóng góp thành tích cao nhất cho đoàn thể thao Việt Nam tại đại hội. Vây nhưng, trong lần nhận HCV, người ta thấy nước mắt của Ánh Viên đã rơi. Khi ấy, có lẽ nhiều người lầm tưởng đó là nước mắt hạnh phúc của “tiểu tiên cá”, nhưng thực tế đấy là những giọt nước mắt thất vọng với bản thân khi không đạt được những thông số thành tích đề ra. Hơn cả, đấy là sự buồn tủi vì nhiều lý do.
Sau SEA Games 30, vụ việc HLV Đặng Anh Tuấn nợ nần bị vỡ ra. Thực tế vụ việc này đã kéo dài từ trước đại hội, nhưng siêu mẫu Trang Trần – người cho Anh Tuấn mượn tiền không muốn ảnh hưởng đến việc thi đấu của Ánh Viên, nên đến gần Tết Nguyên đán năm 2020 mới tung hê mọi chuyện. Thậm chí qua vụ việc, người người ta mới biết HLV Đặng Anh Tuấn đang nợ rất nhiều người trong và ngoài giới thể thao. Sau đó, HLV Đặng Anh Tuấn đã xin rút lui khỏi đội tuyển bơi Việt Nam và lặng lẽ đi sang Mỹ định cư.
Việc không có HLV Anh Tuấn bên cạnh khiến Ánh Viên bị sốc suốt một thời gian dài. Suốt năm 2020, Ánh Viên đã rất muốn sang Mỹ tập huấn trở lại, bởi cô cho biết chỉ có tập huấn ở Mỹ thì bản thân cô mới có thể lấy lại phong độ vì điều kiện ăn uống và tập luyện tốt, đồng thời không bị tác động bởi nhiều yếu tố ngoài chuyên môn. Tuy nhiên, ngành thể thao và quân đội đã không thể đáp ứng được vấn đề này, một phần là do dịch Covid-19 kéo dài trong suốt thời gian qua.
Trong lần trò chuyện cùng tôi hồi cuối năm 2020, Ánh Viên đã chia sẻ: “2020 là một năm rất khó khăn, vì con chỉ tự tập trong nước và không thể ra nước ngoài tập huấn. Ngoài dịch bệnh, con có cảm giác những người có trách nhiệm đã xem con như người hết thời và có vẻ không muốn đầu tư cho con nữa khiến con có chút tủi thân”.
Về điều này, Ánh Viên đã này tỏ thêm rằng, bản thân cô cũng chẳng rõ lý do, nhưng có lẽ do thành tích của cô đã không còn cao như trước nên những người có trách nhiệm đã không còn mặn mòi đầu tư. “Dù thế nào con cũng chẳng trách và chẳng buồn ai vì điều đó, bởi thể thao luôn rất khắc nghiệt. Khi mình có thành tích tốt, lúc ấy sẽ được quan tâm, nhưng lúc mình sa sút thì việc không được đầu tư cũng là bình thường, bởi chẳng ai lại kiên nhẫn chờ đợi và đầu tư cho một người hết thời. Vinh quang trong thể thao là một vòng tròn, một ngôi sao rồi sẽ qua thời đỉnh cao để nhường chỗ cho một ngôi sao mới. Con luôn hiểu điều đó và chấp nhận”. Ánh Viên cho biết.
Dẫu thế, “tiểu tiên cá” vẫn không khỏi chạnh lòng. Đầu năm 2021, Ánh Viên đã xin ra đội tuyển bơi Việt Nam, nhưng lãnh đạo ngành thể thao không chấp nhận, bởi nói gì thì cô vẫn là át chủ bài của đoàn Việt Nam tại SEA Games 31 trên sân nhà. Cho dù không được đi tập huấn ở nước ngoài, nhưng khả năng dành từ 2-3 HCV của cô tại đại hội sắp tới là hoàn toàn có thể.
Ngoài ra, cũng cần phải nhìn nhận thẳng thắn rằng, tại làng bơi hiện không HLV Việt Nam nào có đủ khả năng để huấn luyện Ánh Viên, nên rất cần một chuyên gia nước ngoài để huấn luyện cho cô. Ban đầu, những người có trách nhiệm muốn chuyên gia Hoàng Quốc Huy (Trung Quốc) – người đang huấn luyện tuyển thủ Nguyễn Huy Hoàng, Trần Hưng Nguyên… để huấn luyện cho Ánh Viên, nhưng cô không đồng ý. Sở dĩ thế, bởi “mỗi chuyên gia đều có những sở trường riêng và HLV Quốc Huy chuyên về nam nên sẽ khó để huấn luyện con”, Ánh Viên bày tỏ.
Từ sau Tết nguyên đán 2021 đến nay, Ánh Viên chỉ tập một mình tại Trung tâm HLTTQG TP.HCM và nhờ một đàn anh bấm giờ giúp mình trong những buổi tập. Điều này thật sự rất khó cho Ánh Viên, bởi tất cả những VĐV bơi đỉnh cao khi tập luyện dưới hồ, họ luôn cần có một HLV trên bờ để nhìn thấy những khiếm khuyết để chỉnh sửa và bổ sung cho họ, nhưng đằng này…
Đầu tháng 7 vừa qua, FINA đã gửi thư mời trực tiếp Ánh Viên tham dự Olympic Tokyo 2020 ở hai nội dung 200m tự do và 800m tự do, bởi đấy là 2 thành tích tốt nhất của cô ở các giải đấu quốc tế tính từ năm 2019 đến nay. Lúc người viết chúc mừng và hỏi thành tích của Viên ở 2 nội dung này trong thời gian qua thế nào, cô trả lời rất thật: “Con cũng chẳng biết thế nào vì thời gian qua đâu có HLV, nhưng con sẽ cố gắng hết sức tại đại hội sắp tới”.
Câu trả lời của kình ngư số 1 Việt Nam khiến tôi không khỏi ngậm ngùi. Nỗi buồn càng lớn hơn khi được biết thêm thông tin, thời gian qua Ánh Viên và nhiều tuyển thủ khác chỉ ăn có một đầu lương, tức cô chỉ được hưởng hơn 9 triệu đồng/tháng theo ngạch lương bên quân đội, trong lúc gần như chẳng có được thêm thu nhập nào từ đội tuyển quốc gia. Vì thế, có lần Ánh Viên than thở, tiền ăn của cô được 490 ngàn đồng/ngày (trong đó bao gồm 290 ngàn là tiêu chuẩn của Tổng cục TDTT và 200 ngàn là hỗ trợ của Trung tâm HLTTQG TP.HCM).
Dẫu như thế, thực phẩm cung cấp cho Ánh Viên vẫn thường xuyên không đủ, nên cô phải bỏ tiền túi ra để mua thêm thực phẩm nhằm đủ lượng dinh dưỡng cho mình…
